سعید برند

انتقال آب از ارتفاعات هزار مسجد به عنوان یکی از گزینه های اصلی تامین آب مشهد که تا چندی پیش پشت سد کمیسیون ماده 23 مانده بود، اکنون طبق آنچه عبداللهی مدیر طرح های ویژه تامین آب مشهد به خراسان آنلاین می گوید، توانسته است مجوز ماده 23 را از سازمان برنامه و بودجه دریافت کند و این یعنی با در نظر گرفتن ردیف خاص، مسیر پیشرفت پروژه برای تامین منابع مالی هموارتر از قبل شده و با سرعت بیشتری کار دنبال خواهد شد.   

این در حالی است که صبح امروز نصرالله پژمانفر، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی در نشست خبری خود با خبرنگاران درباره انتقال آب از ارتفاعات هزار مسجد به مشهد گفت: گزارش به روز و دقیقی نداریم که مشخص باشد چه مقدار منابع آبی قابل انتقال در هزار مسجد وجود دارد که بتوانیم بر اساس آن تصمیم گیری کنیم.

رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس با بیان این که باید از کارهای پر هزینه که هیچ فایده ای ندارد، اجتناب کرد، افزود: هیچ گزارش جدیدی با توجه به تغییر اقلیم منطقه نداریم، اگر گزارشی هست، مربوط به سال‌های پرآبی و تر سالی هزار مسجد است.

وی افزود: گفته اند که قصد داریم آب مازاد از سدهای درگز را به مشهد انتقال دهیم، اگر آب مازادی وجود باشد که امکان بهره برداری آن نیز نباشد و بتواند در تامین آب مشهد کمک کند با در نظر گرفتن هزینه ها قابل انجام است، اما ابتدا باید گزارش دقیقی ارائه شود که بدانیم چه میزان آب قابل انتقال در هزار مسجد وجود دارد، لذا گفته ایم اگر اقدامی در حال انجام است باید متوقف شود تا ابتدا گزارش دقیق ارائه شود.

پروژه فعال است

اما بر خلاف اظهارات پژمانفر، عبداللهی مدیر طرح های ویژه تامین آب مشهد در گفت و گو با خراسان آنلاین از فعال بودن پروژه انتقال آب هزار مسجد به مشهد خبر می دهد و می گوید: این پروژه به تازگی توانسته است، مجوز ماده 23 را از سازمان برنامه و بودجه بگیرد.
وی ادامه می دهد: موضوع انتقال و تامین آب مشهد یک موضوع کاملا مهندسی و فنی است نه یک مقوله صرفا سیاسی. مگر می شود بدون انجام مطالعه دقیق و به روز نظر مثبت کارشناسان و مسئولان را در سازمان برنامه و بودجه اخذ کنیم؟ تمام مستندات و گزارش های به روز تهیه و ارائه شده است.

40 میلیون متر مکعب برای مشهد

وی درباره وضعیت موجود منابع آبی مازاد و قابل انتقال به مشهد، تصریح می کند: تمام مستندات وجود دارد، کما این که ما شاهد وقوع سیلاب ها و تخریب ها در منطقه نیز هستیم، طبق آخرین گزارش های علمی و مستند هم اکنون 128 میلیون متر مکعب آب از یال شمالی ارتفاعات هزار مسجد از کشور خارج می شود که با در نظر گرفتن سهم 50 درصدی کشور ترکمنستان، 64 میلیون متر مکعب از این آب مازاد سهم کشور ماست، که اگر اقدامی برای آن انجام نشود، از مرزهای کشور خارج می شود.

وی با بیان این که پروژه انتقال آب هزار مسجد تمام مجوزهای زیست محیطی و پدافندی را کسب کرده، می افزاید: چون این آب، کاربری آب شرب را دارد باید در مطالعات ضریب اطمینان بیشتری برای آن لحاظ شود، لذا میزان آبی که از این محل برای آب شرب مشهد برآورد شده، چیزی در حدود 40 میلیون متر مکعب است.

مدیر طرح های ویژه تامین آب مشهد در بخش دیگری از مصاحبه خود ادامه می دهد: میزان آب شرب مورد نیاز برای مشهد به عنوان دومین کلانشهر ایران، با در نظر گرفتن جمعیت میلیونی حاشیه نشین و 30 میلیونی زائر در سال، در حدود 260 میلیون متر مکعب است، در گذشته 50 درصد این میزان یعنی بیش از 100 میلیون متر مکعب آب شرب مشهد، از طریق سد دوستی تامین می شد، اما اکنون آب تامین شده از این محل نزدیک به صفر است!

او درباره منابع جایگزین آب سد دوستی می افزاید: رویکرد چاه محوری و برداشت بیشتر از چاه های آب منطقه ای در دشت بحرانی مشهد، آینده درخشانی را پیش روی ما نمی گذارد، آنچه اکنون می توان برای جایگزینی آب سد دوستی در نظر گرفت، تامین آب از دو روش است، انتقال 40 میلیون متر مکعب آب از ارتفاعات هزار مسجد و تامین 100 میلیون متر مکعب آب، در ازای جایگزینی 122 میلیون متر مکعب پساب به غرب مشهد که به زودی اقدامات آن انجام خواهد شد.

عبداللهی درباره آخرین وضعیت پروژه انتقال آب هزار مسجد نیز تصریح می کند: کل خط انتقال این پروژه 189 کیلومتر است، که 8 کیلومتر آن تونل آبی و مابقی خط انتقال است و در سه فاز طراحی شده است، پیش از این سد ابیورد درگز و آب بندها و کانال ها، با هدف جلوگیری از هدر رفت آب ساخته شده است. مجموع اعتبار لازم برای انتقال این آب 5 هزار و 900 میلیارد تومان برآورد شده که 10 درصد آن از محل اعتبارات دولتی و مابقی بودجه آن باید از منابع داخلی وزارت نیرو، سرمایه گذاری ها و مشارکت ها تامین شود که اقدامات خوبی در استان در این راستا انجام شده و ان شاالله ظرف 2 سال آینده شاهد انتقال آب به مشهد خواهیم بود.

وی با تاکید بر این که شرایط تامین آب مشهد در وضعیت اضطرار قرار دارد و با توجه به حساسیت های موجود یک موضوع ملی به شمار می رود و نیازمند همکاری همه جانبه است، می افزاید: شرایط آمودریا و خشکسالی های منطقه قره قوم بر کسی پوشیده نیست، از سوی دیگر همسایگان شرقی ما نیز در بحث رعایت حق آبه، با مهربانی و انصاف برخورد نمی کنند، در این شرایط همه ما وظیفه داریم نسبت به تامین آب مشهد اقدام و همکاری اضطراری داشته باشیم، علاوه بر این تاکید می شود که قرار است آب مازاد از هزار مسجد انتقال داده شود و تاکید ما بر حفظ کشاورزی نوین در منطقه است، کما این که آب منطقه ای پایند و متعهد به تامین آب شرب و صنعت کلات و منطقه بوده و از این بابت جای هیچ نگرانی وجود ندارد.