ابوالفضل ابوترابي، عضو کميسيون شوراهاي مجلس هفته گذشته گفته بود طرحي را به جريان انداخته که بر اساس آن، حذف يارانههاي نقدي و يارانههاي پنهان به رفراندوم گذاشته شود.
طرحي که احتمالا در تلاش است تا يارانه پنهان انرژي (يارانه سوخت و به خصوص بنزين) را حذف و به يارانههاي نقدي اضافه کند. اين طرح هنوز به صحن مجلس هم نرسيده و امضاهاي بسياري نياز دارد. اما اگر اجرا شود، قيمت بنزين و مبلغ يارانه چقدر ميشود؟ برخي ميگويند بايد منتظر بنزين ۱۱ هزار توماني باشيم. اين گفته درست است؟
ماجراي بنزين ۱۱ هزار توماني چيست؟
اولين چيزي که در اين طرح عنوان شده است، ماجراي حذف يارانههاي پنهان است. اگر قرار بر حذف يارانه پنهان انرژي باشد، بايد قيمت بنزين واقعي شود.
قيمت واقعي بنزين در منطقه خليج فارس حدود ۳۸ تا ۴۰ سنت است که با قيمت دلار آزاد به حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار تومان ميرسد. اگر قرار بر واقعي شدن قيمت بنزين باشد، هر ليتر بنزين بايد حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار تومان شود.
اين در حالي است که اکنون قيمت هر ليتر بنزين سهميهاي در ايران ۱۵۰۰ تومان و قيمت بنزين آزاد سه هزار تومان است. يعني دولت روي هر ليتر بنزين سهميهاي حدود ۹ هزار تومان و روي قيمت بنزين آزاد حدود ۸ هزار تومان يارانه پنهان ميدهد.
سهميه ماهانه بنزين خودروها ۶۰ ليتر است. يعني در اين حالت، مالک هر خودرو ماهانه ۵۶۰ هزار تومان يارانه پنهان انرژي از دولت ميگيرد. اگر خانوادهاي سه خودرو داشته باشد، ماهانه ۱٫۵ ميليون تومان يارانه پنهان انرژي از دولت ميگيرد. يارانهاي که افراد فاقد خودرو از آن محروم هستند.
با اين تفاسير اگر دولت بخواهد قيمت بنزين را واقعي کند، قيمت بنزين بايد به حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار تومان برسد. چون در اين حالت تنها کساني از يارانه بنزين استفاده ميکنند که خودرو دارند.
اما مساله اين است که سال ۹۸ قيمت بنزين آزاد به سه هزار تومان رسيد و باعث اعتراضات گسترده شد. حالا مشخص نيست که آيا جامعه بنزين ۱۱ هزار توماني را ميپذيرد يا نه.
يارانه ۲ ميليوني در راه است؟
البته مجلس گفته در قبال واقعي شدن قيمت بنزين ميخواهد يارانهها را هم افزايش دهد. اگرچه مشخص نيست که مبلغ يارانهها چه تغييري کند و به چه کساني پرداخت شود.
اما يک محاسبه جديد براي مبلغ يارانه وجود دارد. اينکه دولت کل يارانه پنهاني را که سالانه پرداخت ميکند، حذف کند و معادل آن را به خانوارها يارانه نقدي بدهد.
بر اساس گزارش «آژانس بينالمللي انرژي» ايران سالانه حدود ۸۶ ميليارد دلار (معادل حدود ۲ هزار تريليون تومان) يارانه مصرف سوخت پرداخت کرده است. اين عدد به اين معناست که سهم هر ايراني از يارانه پنهان انرژي روزانه ۶۵ هزار تومان است و در ماه به عددي نزديک دو ميليون تومان ميرسد. يعني بنزين ۱۱ هزار توماني بايد با يارانه ماهانه دو ميليون توماني همراه شود.
محمد باقر نوبخت هم چندي پيش گفته بود دولت سالانه ۱۴۰۰ هزار ميليارد تومان يارانه پنهان ميدهد. اگر مبنا گفته نوبخت باشد، سهم هر ايراني از اين يارانه روزانه ۴۵ هزار تومان است. يعني يک روز يارانه پنهان هر فرد معادل يک ماه يارانه نقدي است. مجموع ماهانه يارانه پنهان ماهانه براي هر فرد يک ميليون و ۳۵۰ هزار تومان است.