پرستاران نزديک به دو سال است که براي کنترل کرونا، در خط مقدم مبارزه با اين ويروس، خدمت مي کنند و جان و سلامتي خود و عزيزانشان را در معرض خطر قرار داده اند. در اين مدت، بسياري از پرستاران مراسم ازدواج خود را به تعويق انداختند و حتي از ديدار عزيزان خود محروم بودند.

بي مهري و عدم توجه مسئولان مربوطه و عملي نشدن بسياري از وعده‌هاي داده شده به پرستاران، باعث شده تا تمايل پرستاران به مهاجرت بيش از پيش افزايش پيدا کند.

از سوي ديگر کشورهاي مقصد روز به روز در حال تسهيل شرايط براي جذب پرستاران ايراني هستند، به نحوي که کشور‌هاي اروپايي، آمريکاي شمالي و استراليا بيشترين درخواست جذب پرستاران از کشور ما را دارند.

طبق آخرين آمار در دو سالي که از شيوع کرونا در ايران مي‌گذرد حدود ۸۰ هزار پرستار به کوويد مبتلا شده اند و بيش از ۱۱۰ نفرشان جان خود را از دست داده اند. در اين مدت بسياري از پرستاران هم مهاجرت کرده‌اند که تعداد آنها به گفته دبير شوراي عالي نظام پرستاري،  ۵۰۰ نفر در ماه هم برآورد مي‌شود.

وضعيت بد معيشتي پرستاران در ايران و نياز به پرستار در کشورهاي اروپايي با توجه همه‌گيري کرونا و بالا بودن تعداد سالمندان و همچنين حقوق و مزاياي مناسب، از اصلي ترين دلايل مهاجرت پرستاران است.

کمبود نيروي پرستاري، مهاجرت را آسان کرده است

رحيمي، عضو شوراي‌عالي سازمان نظام پرستاري در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، در مورد افزايش مهاجرت پرستاران در ايام کرونا اظهار کرد: اخيراً پرستاران تمايل بيشتري نسبت به قبل براي مهاجرت پيدا کرده اند و از ما اطلاعات و راهنمايي مي‌خواهند. ما در سازمان نظام پرستاري واحد بين الملل را داريم که پرستاران مي‌توانند سوالات خود را مطرح کنند و شرايط کشور‌هاي مختلف را بپرسند. در اين ميان شرکت‌هايي نيز هستند که  از اين شرايط سو استفاده کرده و تخلف مي‌کنند و پول‌هاي اضافه از پرستاران مي‌گيرند.

او ادامه داد: در حال حاضر به دليل کمبود نيروي پرستاري که در کل دنيا وجود دارد، شرايط مهاجرت بسيار راحت‌تر از قبل شده است؛ براي مثال قبلا يکي از شرايط مهم مهاجرت، داشتن نمره بالاي مدرک زبان بود اما حتي برخي کشور‌ها، شرط دانستن زبان انگليسي را هم برداشته اند و  شرايط مهاجرت به برخي کشورها مثل کشور‌هاي حوزه خليج فارس يا اسکانديناوي و استراليا و ... همراه با آموزش زبان به صورت يکجا در اختيار افراد قرار مي‌گيرد.

رحيمي گفت: پرستاران ايراني در رنکينگ جهاني، جايگاه پانزدهم را دارند. اين يعني پرستاران ما مي‌توانند تمام استاندارد‌هاي لازم را به راحتي پشت سر بگذارند و از هر کشوري پذيرش را دريافت کنند.

او بيان کرد: بابت تربيت يک کارشناس پرستاري بيش از يک ميليارد هزينه مي شود، بنابراين نبايد اجازه بدهيم تا به راحتي نيرو‌هاي ما از دست بروند؛ اين مورد درباره پزشکان نيز مصداق مي‌کند.

رحيمي گفت: از زمان شروع کرونا تاکنون آمار مهاجرت در بين پرستاران به شدت افزايش پيدا کرده است. اين افزايش آمار در شهرستانها زياد نيست اما در استان‌هاي بزرگ و به ويژه شهر تهران، به دليل ارتباط با شرکت‌هاي مهاجرتي، به خصوص پرستاران بيمارستان‌هاي تامين اجتماعي، به دليل مشکلات اقتصادي و حمايتي به شدت دنبال مهاجرت هستند.

عضو شوراي‌عالي سازمان نظام پرستاري گفت: کشور ما آنقدر پتانسيل و ظرفيت دارد که بتواند نيرو‌هاي وظيفه شناس خود را حفظ کند. کشور ما خيلي ثروتمند است و مي‌تواند مستقل روي پاي خود بايستد؛ پس چرا چنين کشوري نبايد بتواند اين نيرو‌هاي ارزشمند را حفظ کند به خصوص که اين پرستاران چيز زيادي از دولت نمي‌خواهند.

او ادامه داد: وقتي فردي از دانشگاه فارغ التحصيل مي‌شود پس از اتمام طرح که دو سال طول کشيده است، از او مي‌خواهيم که دو سال ديگر به عنوان تمديد طرح کار کند. پس از تمديد طرح، دوباره از او مي‌خواهيم تا شش ماه ديگر قراردادش را تمديد کند و در نهايت پس از ۵ سال گذراندن طرح به عنوان نيروي ۸۹ روزه از او استفاده مي کنيم و ساعتي ۱۵۰۰۰ تومان پول به او مي دهيم و آن قدر اين نيرو‌ها را به صورت موقت نگه مي‌داريم که از سن استخدام آن‌ها مي‌گذرد. با اين شرايط هر فرد ديگري باشد اگر پيشنهاد بهتري از يک کشور مقصد دريافت کند که تمام امکانات را در اختيار او قرار بدهند حتماً مي‌پذيرد. 

عضو شوراي عالي سازمان نظام پرستاري بيان کرد: تنها راهکار، استخدام رسمي و ترميم حقوق پرستاران و اجراي طرح فوق العاده خاص است که دولت جديد بايد به آن توجه کند. در صورت عملياتي شدن وعده ها، ۹۹ درصد مهاجرت‌ها کاهش مي‌يابد.

رحيمي افزود: قوانين زيادي براي تأمين مطالبات پرستاران تصويب شده اما اجراي آنها از همان ابتدا با فراز و نشيب‌هاي متعدد روبرو بوده و هنوز آن طور که بايد و شايد به مسائل و مشکلات مربوط به حيطه پرستاري رسيدگي نشده است. پرستاران مطالبه‌‎اي جز رفع موانع خدمتي و اجراي قوانيني که تصويب شده است، ندارد.

او گفت: بي توجهي به مطالبات پرستاران سبب سلب انگيزه آنان مي‌شود و آرامش خيال آنان را براي خدمت خالصانه مي‌گيرد. در برخي موارد اين بي توجهي‌ها و مهاجرت پرستاران باعث مي‌شود که در بلند مدت با تشديد بحرانِ کمبود پرستارمواجه شويم.

آمار کلي از پرستاران مهاجر نداريم 

شريفي مقدم، مديرکل خانه پرستار ايران در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: پرستاراني که تصميم به مهاجرت مي گيرند، از کانال هاي مختلف براي خروج از کشور اقدام مي‌کنند. برخي از طريق موسسات کاريابي اقدام مي‌کنند که جايي ثبت نمي‌شود و برخي نيز به صورت شخصي در خارج از کشور ارتباط برقرار مي‌کنند و با انجام امور حقوقي به صورت شخصي از کشور خارج مي شوند و نمي‌توان اين مورد را ثبت کرد.

او ادامه داد: برخي نيز به صورت موقت براي يک مدت اقدام مي‌کنند و سپس اقامت مي‌گيرند که با اين اوصاف و با توجه به پراکندگي دلايل مهاجرت پرستاران، نمي شود هيچ آمار دقيقي در مورد تعداد مهاجرت ارائه داد.

شريفي مقدم افزود: بعضي از پرستاران براي مهاجرت به امور بين الملل سازمان نظام پرستاري مراجعه مي‌کنند و براي کشور مقصد تاييديه دريافت مي‌کنند اما آمار کلي از همه پرستاراني که اقدام به مهاجرت مي‌کنند، وجود ندارد.

او ادامه داد: از زمان همه گيري کرونا تا کنون تعداد قابل توجهي از پرستاران براي مهاجرت اقدام کرده اند. کشورهاي مقصد، شاخص تعداد پرستاران را افزايش داده اند و شرايط اقامت را بسيار آسان کرده اند. قبلا اگر پرستاري قصد جذب شدن در کشور مقصد داشت، دو سال طول مي‌کشيد تا تاييد شود و بايد دو سال در سمت کمک بهيار يا کمک پرستار فعاليت مي کرد اما در حال حاضر اين روند تسريع و تسهيل شده است و با کمترين حداقل ها و راحت ترين وضعيت شرايط را براي اقامت و جذب پرستاران از کشور مبداء فراهم کرده اند.

شريفي مقدم افزود: قبلا سالانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر گواهي مهاجرت از نظام پرستاري مي‌گرفتند اما اکنون شايد بيش از ۱۵۰۰ نفر در سال اقدام به مهاجرت مي‌کنند. از آنجايي که خروجي‌هاي ما قابل شمارش نيست، نمي‌توان آمار دقيقي را ارائه داد. اين مهاجرت ها به دو دليل مشخص اتفاق مي افتد، يکي وضعيت ايده آل کشورهاي مقصد و ديگري مشکلات کشورهاي مبداء.

او بيان کرد: در وضعيتي که پرستار ۱۰۰ ساعت يعني سه برابر معمول کار مي‌کند اما با مرخصي استعلاجي اش موافقت نمي‌شود؛ قطعا شرايط ايده‌ال کشور مقصد، باعث مي شود تا از خانواده و کشورش جدا شود تا حداقل نيازهاي مالي خود را رفع کند.

مديرکل خانه پرستار ايران اظهار کرد: رفت و آمد دولت ها نمي تواند راه حل مناسبي براي بهبود شرايط باشد بلکه بايد از اصلاح ساختار ابتدايي براي بهبود اوضاع اقدام کرد. دولت ها مي توانند با صرف کردن تنها ۱۰ درصد از هزينه هاي درمان،  پرستار جذب کنند و در کاهش آمار ابتلا و مرگ و مير نيز اثرگذار باشند و از هر طريقي شده مانع مهاجرت نيروهاي شريف و ارزشمند ايراني شوند. پرستاران ايراني در هر کشوري که مي‌روند به شدت مورد حمايت قرار مي‌گيرند؛ به طور کلي پرستاران ايراني جزو بهترين پرستاران از نظر هوش و کارآمدي در سطح دنيا هستند.

با همه اين تفاسير براي مهار روزهاي کرونايي و همچنين جلوگيري از مهاجرت پرستاراني که در همه دنيا از جايگاه ارزشمندي برخوردار هستند، به راحتي مي‌توان با استخدام پرستاران و همچنين اعمال تمام مصوباتي که سالهاست در بلاتکليفي مانده است، به نگه داشتن اين سرمايه‌هاي ارزشمند کمک کرد.