مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم و شیوع بیماری کرونا و در نتیجه کاهش درآمدهای نفتی، افت شاخص‌های کلان اقتصادی، افزایش کسری بودجه، تورم و غیره، ضرورت توجه جدی به مالیات به عنوان منبع اصلی درآمدهای بودجه‌ای را نمایان کرده است.

از این رو، دولت و مجلس هم در راستای افزایش سهم درآمدهای مالیاتی در بودجه و هم کمک به ساماندهی کل اقتصاد کشور اصلاح نظام مالیاتی، هوشمندسازی، تعیین پایه‌های مالیاتی جدید و مواردی از این دست را در دستور کار قرار داده‌اند. البته شروع ماجرای قطع وابستگی بودجه به نفت و افزایش درآمدهای مالیاتی به سال‌های پیش باز می‌گردد که در مجلس یاردهم و دولت سیزدهم نیز دنبال می‌شود.

قانون مالیات بر عایدی سرمایه، قانون مالیات‌های مستقیم ومالیات بر خودروهای گران قیمت،خانه‌های خالی و مالیات بر واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای گران قیمت و... از جمله مواردی هستند که با هدف افزایش درآمدهای مالیاتی و ساماندهی بازارهای مختلف مسکن، خودرو و سکه وضع شده‌اند.

در این اواخر آیین نامه مربوط به «مالیات بر واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای گران قیمت» توسط دولت سیزدهم تصویب و از سوی معاون اول رئیس جمهوری به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ شده است. سؤال این است که محتوای این آیین نامه چیست، چه املاکی را شامل می‌شود و جایگاه مالکین املاک مشمول در آن چگونه است؟

چه مقدار مالیات به کدام املاک تعلق می‌گیرد؟

این نوع مالیات واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای گران قیمت را هدف قرار داده است. از نظر قانونگذار مواردی که بیش از ۱۰ میلیارد تومان ارزش داشته باشند جزو املاک گران قیمت به حساب آمده و مشمول مالیات قرار می‌گیرند.

هدف از مالیات، در مرحله اول کمک به توزیع عادلانه ثروت در جامعه و ایجاد عدالت اقتصادی و اجتماعی است. املاک و مستغلاتی که بالای ۱۰ میلیارد تومان هستند برای اکثریت جامعه گران به شمار می‌رود. این نوع املاک در اختیار دهک‌های بالای درآمدی است و دهک‌های میانی و پایین جامعه معمولاً واحدهای مسکونی و ویلاهایی با این قیمت را در اختیار ندارند. بنابراین، واحدهای مشمول این نوع مالیات مصداق واقعی «گران قیمتی» هستند و ثروتمندان جامعه را هدف قرار داده و در صورت اعمال درست قانون به سهم خود در توزیع ثروت کمک خواهد کرد.

ارزش دارایی‌های مشمول و نرخ مالیات آنها در جدول زیر آمده است.طبق آیین نامه اعلام شده دارایی‌های مشمول (با احتساب عرصه و اعیان) برای دارایی‌های تا ۱۰۰ میلیارد ریال از پرداخت مالیات معاف هستند. دارایی‌هایی که به ارزش روز از ۱۰۰ میلیارد و یک ریال تا ۱۵۰ میلیارد ریال ارزش داشته باشند نسبت به مازاد ۱۰۰ میلیارد ریال معادل۰.۱ درصد مالیات به آنها تعلق می‌گیرد. 

برای دارایی‌هایی با ارزش ۱۵۰ میلیارد و یک ریال تا ۲۵۰ میلیارد ریال نسبت به مازاد ۱۵۰ میلیارد ریال معادل ۰.۲ درصد مالیات در نظر گرفته شده و به دارایی‌هایی از ۲۵۰ میلیارد و یک ریال تا ۴۰۰ میلیارد ریال نسبت به مازاد ۲۵۰ میلیارد ریال معادل ۰.۳ درصد اختصاص یافته است. مالیات دارایی‌های که از ۴۰۰ میلیارد و یک ریال تا ۶۰۰ میلیارد ریال ارش دارند نسبت به مازاد ۴۰۰ میلیارد ریال معادل ۰.۴ درصد و نسبت به مازاد ۶۰۰ میلیارد ریال معادل ۰.۵ درصد تعیین شده است.