لینک خبر در حافظه موقت کپی شد.
با اولین تماس پاسخ می دهد. قرار است یک گفت و گوی چند دقیقه ای تلفنی انجام شود ولی وقتی پیشنهاد گفت و گوی حضوری می‌دهیم، بلافاصله ساعت 9صبح فردا را معین می‌کند و نشانی محل تماس را می‌فرستد. انتظار این بود که دفتر مرکزی حزب که در نزدیکی میدان ولیعصر هست، مکان مصاحبه باشد ولی جای دیگری است.
حوالی 9صبح وارد محوطه می‌شویم. یک مکان ظاهرا فرهنگی-ورزشی در غرب تهران. جویا که می‌شویم، نگهبان دمِ در منتهی الیه سمت راست حیاط را که به یک حیاط منتهی می‌شود را نشان می دهد. از پله ها بالا که میرویم، دو نفر در یک فضای بسته در حال بازی تنیس هستند و وارد سالن که می‌شویم، سالن سرپوشیده فوتسال را می‌بینیم. اشتباه رفته‌ایم. مجددا که جویا می‌شویم، نیروی خدماتی در بیرون سالن ورودی دیگری را نشان می‌دهد و از پله ها بالا میرویم و پس از عبور از یک سالن جلسات، به اتاق حسین کمالی می‌رسیم.
دیزاین اتاق مناسب گفت و گو نیست. حین تغییر چینش، شروع می‌کند به گفتن پیشینه مکان مصاحبه. آن طور که کمالی می‌گوید این مکان یک خیریه هست که سالها پیش بنا نهاده شده و تمام عواید آن خرج محرومان می‌شود. از تاسیس چند مدرسه در جنوب تهران تا تاسیس یک مدرسه در «دوبی» برای کارگران ایرانی ساکن دوبی. اکنون هم این خیریه در حال طراحی و تولید نوع خاصی از ویلچر است که از پله بالا می‌رود.
مگر می شود اصلاح طلب باشی و و ابتدای مصاحبه سیاسی به شورای نگهبان طعنه و کنایه نزنی؟ سال اول درمورد آرایش سیاسی اصلاح طلبان مخصوصا بعد از انتخابات 1400است که کمالی فرمان بحث را به سمت آنچه که همیشه از زبان اصلاح طلبان شنیده می‌شود می‌کشاند.
وسط مصاحبه تصویربردار خبرگزاری گفت و گو را قطع می‌کند. «صدای خروس می آید». بی اعتنا به صدای خروسی که از محوطه ورزشگاه می‌آید و ظاهرا بخش لاینفک گفت و گو هست، ادامه می دهیم. برخلاف تمامی مواضعشان در طول 8سال، کمالی مانند سایر اصلاح طلبان اصلا از عملکرد روحانی حمایت نمی‌کند.
او در عین اینکه انتقاداتی به دولت فعلی دارد، نکات مثبت شخص رئیس جمهور را نیز مورد اشاره قرار می‌دهد و برجام را در بهبود وضعیت اقتصادی بی تاثیر می‌داند.
پس از گفت‌و گو عکسها و مستندات ساخت ویلچر را نشان می‌دهد.
متن مشروح گفت و گوی برنا با حسین کمالی دبیرکل حزب اسامی کار، و وزیر کار دوران دولت هاشمی رفسنجانی به شرح ذیل است:
کار خلاف توسط هرکسی انجام شود اشتباه است
برنا: بعد از انتخابات سال 1400 که منجر به انتخاب آقای رئیسی در انتخابات شد به نظر می‌رسد که جریان اصلاحات در یک حالت بررسی یا به قول بعضی از شخصیت‌های اصلاح‌طلب بازنشانی و بررسی دوباره است. درحال حاضر در میانه راه قرار داریم و یک انتخابات در پیش رو داریم و پشت سرمان هم انتخابات ریاست جمهوری هست. وضعیت کلی جریان اصلاحات را از نظر چه سازوکار و چه بررسی مفهومی حرکت‌های سیاسی بعد از این یکسال تشریح کنید.
کمالی: اگر با پدیده‌هایی که پیش روی ماست به صورت واقع‌گرایانه مواجه شویم، از انتخابات گذشته به عنوان یک انتخاب و برنامه انتخاباتی یاد نخواهیم کرد. یعنی تا زمانی که شورای نگهبان هست و کاندیداها را ارزیابی می‌کند و تشخیص می‌دهد که چه کسی باید کاندید باشد و چه کسی صلاحیتش را ندارد، انتخابات از حالت یک مرحله‌ای خارج می‌شود و دو مرحله ای می‌شود.
برنا: اما عموم جامعه این را نمی‌پذیرد چون آقایان روحانی و خاتمی نیز با همین ساز و کار انتخاب شدند و شما آن موقع اعتراضی به این سازو کار نداشتید.
کمالی: کاری که خلاف باشد فرق نمی‌کند در چه دوره‌ای انجام شود بلکه در هرتاریخی و توسط هرشخصی که انجام شود، اشتباه است.
انتخاب مردم باید توسط خود مردم صورت گیرد نه اینکه کسانی دیگر بیایند و برای آنها تکلیف تعیین کنند. برای مثال این سیستم که هفت یا هشت نفر را انتخاب می‌کنند و سپس به مردم می‌گویند انتخاب کنید. این درست نبوده و به معنای واقعی انتخابات نیست. حالا در این صورت شاید سوال برایتان پیش بیاید که با این شرایط هر آدم ناشایستی می‌تواند وارد صحنه شود که باید گفت «آدم نامناسب را قانون تشخیص می‌دهد که مرجع تشخیص آن نیز دادگاه است»؛ اگر دستگاه قضایی کشور کسی را از حقوق سیاسی و اجتماعی خود محروم نکرده باشد، آن فرد به طور طبیعی مثل همه جای دنیا حق دارد که کاندیدا شود و فعالیت سیاسی هم داشته باشد و اطلاعات مربوط به آن فرد نظیر شغل و سن با انتخاب مردم است که آیا بپسندند یا نپسندند. در کشورهای دیگر هم با همین مبنا روی کار آمده‌اند؛ اینکه ما بیاییم و یک سیستم گزینشی راه بیاندازیم و عده‌ای تایید شوند و بیایند خودشان را در معرض آرای عمومی قرار دهند و دیگران نتوانند ورود پیدا کنند، باعث می‌شود که این انتخابات از شکل واقعی خود خارج شود و این به دولت آقای رئیسی مربوط نمی‌شود.
خاتمی، روحانی و موسوی هم اشتباه انتخاب شده بودند
برنا: یعنی شما معتقدید در دولت آقای خاتمی نیز همینطور بوده؟
کمالی: فرقی نمی‌کند. چون من با شخص کاری ندارم بلکه در خصوص سیستم صحبت می‌کنم. یعنی هرکسی که در چارچوب این سیستم اشتباه اقدام کرده باشد، اشتباه است حتی آقای خاتمی، موسوی، هاشمی، احمدی‌نژاد یا حتی آقای رئیسی فرق نمی‌کند؛ کسانی که سیستم اشتباه را می‌پسندند و می‌پذیرند در حقیقت بر پایداری آن حکم می‌دهند.
گزینش را خیلی سخت و جدی کردیم
ما در ایران بحث گزینش را خیلی سخت و جدی کرده‌ایم به این جهت که کسانی که وارد صحنه می‌شوند یک ممیزی ایجاد کرده و مانع ورود رقبا می‌شوند و این گزینش سخت فقط مختص ریاست جمهوری نیست؛ بلکه در مجلس هم شرایط همینطور است. در مجلس مردم باید بتوانند نماینده خود را انتخاب کنند نه اینکه برای مثال شورای نگهبان از بین 30 هزار نفر 1200 نفر را انتخاب می‌کند و انتخابات را بین آنها به راه می‌اندازد. این نماینده مردم به معنای واقعی خود نیست. مثلا در همین تهران بزرگ نماینده‌های منتخب را به خیابان‌ها بیاورید و ببینید اصلا چندنفر از مردم آنها را می‌شناسند. این گزینش سخت باعث می‌شود که مردم حتی نماینده خود را نشناسند؛ شاید شما فکر کنید من فقط راجع به این دوره حرف می‌زنم اما نه این موضوع فقط مختص به این دوره نیست و من در خصوص همه دوره‌ها صحبت می‌کنم.
در مجالس قبل تصویب کردند که مدرک تحصیلی برای ورود لیسانس باشد بعد از آن گفتند فوق لیسانس احتمالا اگرکمی جلوتر برویم می‌گویند غیر از دکتری نباشد؛ اینها اصلا به چه دلیل است؟ دلیل اول این است که فکر می‌کنند مردم نمی‌توانند خودشان تشخیص دهند و انتخاب کنند دلیل دوم هم اینکه می‌گویند نماینده باید با سواد باشد که البته همه ما در جریان چگونگی گرفتن مدارک در ایران هستیم؛ مگر در مجالس قبلی مردم مردم می‌رفتند بی سواد‌ها یا افراد ناتوان را انتخاب می‌کردند؟ مگر در زمان نمایندگان مجلس اول، که قدرتمندترین و توانمندترین نمایندگان در جمهوری اسلامی شناخته می‌شوند، مگر شرط لیسانس بود؟
باید بفهمیم که مردم استعداد انجام این وظیفه را دارند که تشخیص دهند چه کسی را باید انتخاب و چه کسی را انتخاب نکنند. من فکر می‌کنم این موضوعات باید یک جایی اصلاح شوند تا مردم حضور بیشتری داشته باشند و انتخابات شکل واقعی به خود بگیرد. برای مثال این اقدام که در شهری مثل کرج که درصد کمی از کسانی که واجد شرایط هستند می‌ایند و نماینده می‌فرستند پسندیده نیست. حتی اگر شکل و ظاهر پسندیده برای آن فراهم شود مهم این است که رابطه خوبی بین نمایندگان و مردم برقرار شود و مردم آنها را ببینند و بشناسند و باهم تعامل داشته باشند تا بتوانند در جهت پیشرفت کشور تلاش کنند.
هرچه رابطه مسئولین با مردم بهتر باشد استحکام نظام بیشتر خواهد بود
من با توجه به اینکه سه دوره نماینده مردم تهران در مجلس و سه دوره نیز وزیر بودم، با دستگاه اجرایی و مقننه آشنا هستم و آن چیزی که وجود دارد این است که آیا این روال گزینشی می‌تواند نتیجه‌ای برای کشور داشته باشد؟ فکر می‌کنم باید برای این قضیه یک بازنگری در روش‌های خود ایجاد کنیم. قطعا هر چقدر که رابطه مسئولین با مردم قوی تر و بهتر باشد استحکام نظام جمهوری اسلامی بیشتر خواهد بود.
اصلاح‌طلبان واقعی خواستار استحکام جمهوری اسلامی هستند
در رابطه با بحث اصلاح طلبان، درحال حاضر آنها از دو ناحیه تحت فشار هستند. ناحیه اول از طرف براندازها است چون براندازها اصلاح طلبان واقعی را مانع کار خود می‌دانند. اسم آنها را «استمرار طلب» گذاشته‌اند؛ اصلاح طلبان واقعی کسانی هستند که می‌خواهند نظام جمهوری اسلامی باقی بماند و خواستار رفع ایراداتی که به نظرشان می‌رسد هستند؛ ناحیه دیگر از سمت محافظه‌کارانی است که نمی‌خواهند اینها را در مجموعه بپذیرند و اصلاحات را صورت دهند.
احتمالا سوال بعدی شما در خصوص این باشد که اصلاح‌طلبان زمینه‌های مردمی خود را از دست داده‌اند و باید بازنگری کنند که سیاست‌ها چطور باید پیش ببرند. باید بگویم اگر به آماری که اخیرا دستگاه‌های امنیتی گرفتند مراجعه کنید متوجه می‌شوید که این سوال را از همه می‌توان کرد و نه فقط از اصلاح‌طلبان که حقیقت تلخی است که باید آن را بپذیریم و در جهت اصلاح آن حرکت کنیم. یعنی تلاش کنیم رابطه بین مجموعه مدیران کشور با مردم بهبود یابد.
در انتخابات 92 مجبور شدیم کم ضررترین گزینه را انتخاب کنیم!
برنا: عده‌ای از اصلاح طلبان معتقدند عملکرد آقای روحانی به پایگاه اجتماعی اصلاح طلبان ضربه زد، درحال حاضر تعامل اصلاح طلبان با آقای روحانی چگونه است؟
کمالی: یکی از کسانی که در روی کار آمدن دولت آقای روحانی نقش داشت خود من بودم و در این جریان من و آقای موسوی لاری و آقای مرعشی رفتیم با آقای روحانی صحبت کردیم که بیایند و در صحنه حضور پیدا کنند که این جریان به همان سیستم گزینشی سخت و ناچار شدن ما ربط دارد. یعنی وقتی گزینش صورت گرفت و شرایط به گونه‌ای شد که انتخاب دیگری برای ما نماند و ما مجبور شدیم کم ضررترین گزینه را انتخاب کنیم.
روحانی سیاست اقتصادی و اجتماعی خاصی نداشت
برنا: اما کسانی مثل آقای عارف نیز در انتخابات حضور داشتند.
کمالی: کسی که باید این را تشخیص دهد اصلاح طلبان هستند و نه شما. بله آقای عارف کاندیدا بودند اما تشخیص مجموعه این بود که کسی که می‌تواند رای بگیرد و رای بیاورد آقای روحانی است و شاید یکی از دلایلی که آقای روحانی انتخاب شد این بود که شعار پرهیز از جنگ، درگیری و مخاصمه می داد وگرنه ایشان سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی خاصی نداشت که بتواند مطلوبیت و محبوبیت خاصی را ایجاد کند و سیاست‌های بین‌المللی که انتخاب کرده بود همان سیاستی است که در دوره‌های قبل و بعد هم استمرار داشته است یعنی همان پنهان کردن سیاست‌ها از مردم که در دوره‌های قبل نیز اعمال شده یعنی به طور دقیق‌تر یعنی سیاست‌ها را به گونه‌ای تنظیم کردند که مردم متوجه نشوند چه اتفاقی درحال رخ دادن است شمایی که الان اینجا هستید نیز نمی‌دانید چه‌خبر است، خود کسایی که در دولت هستند نمی‌دانند، کسانی که در مجلس هستند نمی‌دانند.
درحال حاضر یک عده‌ای موافق برجام و یک عده‌ای مخالف آن هستند و اینجا موضوع این است اصلا چند درصد از آنها می‌دانند که برجام چیست که مخالف یا موافق آن هم باشند؟ شاید یک قرارداد خیلی خوب یا بدتر از ترکمنچای باشد؛ مسئله این است که ما نمی‌دانیم؛ چه موافق یا مخالف باشیم. پس در اینجا مردم ایران هستند که نامحرم هستند؛ اسرائیل نمی‌داند برجام چیست؟ عربستان نمی‌داند برجام چیست؟ آمریکا و اروپا نمی‌دانند؟ چین و روسیه نمی‌دانند؟ ظاهرا کسانی که نباید آگاه باشند مردم ایران هستند و ظاهرا خطر در این سمت است؛ سیاست‌های خارجی دولت آقای رئیسی نیز در راستای پنهان کاری‌های سیاست‌های دولت آقای روحانی و قبل از آن است و سوال این است چرا به مردم نمی‌گویید چه خبر است؟
همه مسائل برجام با مردم در میان گذاشته شود
برنا: کدام بخش را نمی‌دانیم؟
کمالی: همه اش را، ما هیچ چیزی نمی دانیم و من فکر می کنم در کل دولت 4-5 نفر بیشتر نمی‌دانند که چه خبر است و در مجلس هم فکر نمی کنم که یک یا دو نفر بیشتر چیزی بدانند و باقی آن هم به شورای عالی امنیت ملی برمی‌گردد اما سیاست درست این بود که همه مسائل با مردم در میان گذاشته شود تا بدانند چه تصمیمی می‌خواهند برای آنها بگیرند اما متاسفانه این موضوعات از نگاه مردم پنهان می‌شود که این پنهان کاری‌ها بوی خوبی نمی‌دهد.
برنا: اخباری از وضعیت برجام منتشر می‌شود، با تغییراتی که اعمال شده و تضمین‌هایی که اتخاذ شده
کمالی: اصلا چی هست که تغییرات در آن ایجاد شده است؟
برنا: همان تغییراتی که منجر به یک برجام با حاصل اقتصادی برای کشور می‌شود.
کمالی: ما یک وزیر خارجه‌ای داشتیم که وقتی از خارج از کشور برگشت در فرودگاه با او مصاحبه کردند و از او جزئیات را پرسیدند که گفت رفته بودیم به یک کشوری با یک عده‌ای مذاکره کردیم و تصمیماتی گرفتیم که بعدا خودتان می‌فهمید. این نحوه گزارش دادن به ملت نیست!
برنا: شما این مطالبه را از آقای روحانی هم داشتید؟
کمالی: من از همه این مطالبه را داشتم اما مسئله شما این است که آقای روحانی یا آقای رئیسی؛ اما مسئله من نه آقای روحانی نه آقای رئیسی و نه حتی آقای احمدی‌نژاد، هاشمی و خاتمی است، مسئله من پنهان کاری در سیاست‌ها و تصمیماتی است که از ملت پنهان می‌شود است و نمی‌دانم شما چرا این را کوچک و در حد روحانی و رئیسی می‌کنید.
اگر گزینش شورای نگهبان نبود شاید انتخاب ما نیز روحانی نبود
برنا: این تفکیک را قطعا مردم از شما به عنوان کسی که مدعی هستید در روی کار آمدن آقای روحانی نقش داشتید، خواستار هستند.
کمالی: به علت سیستم گزینشی ما چاره دیگری نداشتیم. شاید اگر گزینش شورای نگهبان نبود انتخاب ما نیز آقای روحانی نبود؛ ما برای اینکه بتوانیم با مجموعه نظام تعامل و همراهی داشته باشیم در این شرایط به ناچار انتخاب کردیم و نخواستیم جزء کسانی باشیم که انتخابات را تحریم می‌کنند و می‌گویند در آن شرکت نمی‌کنیم ولی اصلاح طلبان سعی کردند که در صحنه باشند و به انقلاب کمک و آن را همراهی کنند.
رئیسی شنونده خوبی است و پست ریاست جمهوری باعث نشده که خود را گم کند
برنا: یک بخشی از حوزه سیاست خارجی دولت آقای رئیسی برجام هست که شما به آن اشاره داشتید اما یک بخش دیگر روابط با همسایگان است. ما یک بخش عمده از پول‌هایی که طبق اعلام بانک مرکزی نمی‌توانستیم وارد کشور کنیم را وارد کردیم و در این مدت، با کشورهایی مثل عربستان که سالها هیچ رابطه‌ای با آن نداشتیم درحال مذاکره هستیم و روابطمان را با کشورهای حوزه خلیج فارس، ترکیه، چین و روسیه بهبود بخشیدیم و به سازمان‌های مهم جهانی از جمله بریکس و شانگهای ورود پیدا کردیم، ارزیابی شما در خصوص این اقدامات چیست؟
کمالی: آقای رئیسی دارای هر نقیصه‌ای که باشد در مجموعه کاری خود یک حسن دارد که تا آنجایی که من دیده‌ام شنونده خوبی هستند و پست ریاست جمهوری باعث نشده که خود را گم کند برخلاف کسانی که در این شرایط دچار وهم شده و نگاهشان از بالا به پایین می‌شود.
اما نکته‌ای که وجود دارد این است که کسانی که به عنوان کارشناس و مدیر و همکار در کنار ایشان فعالیت می‌کنند باید اشراف کامل به موضوعات داشته باشند و نسبت به نقشی که در نظام دارند به رئیس جمهور پیشنهادات مناسب بدهند تا بتواند تصمیمات درستی را اتخاذ کنند و باید سیاست‌هایی را اتخاذ کنیم که منجر به رفع مخاصمه، درگیری و اخلاف شود، طوری که بتوانیم با کل دنیا همزیستی مسالمت آمیز داشته باشیم و به این موضوع دقت کنیم که برای هرچیزی از جمله دعوا، صلح و حتی گریه و خنده خود نیاز به دلیل داریم و منافع ملی و مردم را همیشه در ذهن خود داشته باشیم و به خاطر موضوعات اعتقادی به کشورهای مسلمان نیز بی توجه نباشیم.
قطع کردن گفت‌وگو سیاست پذیرفته‌ای نیست
اینکه ما چگونه مشکلات خود را با بقیه حل می‌کنیم سیاستی بسیار حائز اهمیت است و من در گفت‌وگو های گذشته خود نیز به آن اشاره کردم که بدتر از دشمنان امام حسین مانند شمر و یزید وجود ندارد؛ اما امام حسین (ع) با آنها نیز گفت‌وگو و مذاکره می‌کرد و این به این معنا نیست که نظرات آنها را می‌پذیرفت یا تابع اعتقادات آنها می‌شد اما ما گفت‌وگو را در مقاطعی به طور کلی قطع کردیم که این سیاست پذیرفته‌ای نیست.
جمهوری اسلامی باید به سمت خلع سلاح جهانی حرکت کند
به نظر من هرگونه حرکتی که در جهت رفع مخاصمه و بهبود کیفیت زندگی مردم باشد و همچنین کشور را به رشد و توسعه برساند باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. اما در این میان هستند کسانی که تفکر ساده‌ای دارند و تصور می‌کنند با جنگ و چالش می‌شود به رشد و پیشرفت رسید شاید مثل در بعضی موارد مثل کره شمالی بتوان به یک توسعه نامتوازن رسید اما آن حالت نه برای مردم رفاه و آرامش می‌آورد و نه باعث پیشرفت می‌شود و فقط به منزوی شدن و کناره‌گیری کشور می‌انجامد؛ ملت ما با سابقه و با فرهنگ است و مردم ما نباید در شرایط بدی زندگی کنند. اگر به مجموعه دانشمندان مطرح در سطح دنیا نگاه کنیم متوجه می‌شویم تعداد قابل توجهی از آنها ایرانی هستند که این برای ما مایه افتخار است. ما از همین‌ها می‌توانیم در کشور خودمان و در موقعیت‌های مختلف استفاده کنیم که این کاری است که نسبت به آن غفلت شده است.
من سوال شما را به این شکل جواب می‌دهم که مخاصمه و جنگ راه آخر است و جمهوری اسلامی باید به سمت خلع سلاح جهانی حرکت کند، البته یکسری کشورهای به ظاهر متمدن هستند که به علت داشتن تکنولوژی برتر امروزه به سلاح اتمی دست پیدا کردند و به وسیله آن مردم دنیا را تهدید می‌کنند که این مورد باید فقط مورد اعتراض جمهوری اسلامی باشد. یعنی در حقیقت جمهوری اسلامی باید ضد جنگ باشد و نخواهد از طریق جنگ مسائل و مشکلات خود را حل کند بلکه در راه گفت‌وگو گام بردارد و طرف مقابلش را قانع کند زیرا همه خواستار کاهش تنش و صلح و دوستی با همه ملت‌ها هستیم.
هر اقدامی که دولت در جهت بهبود کیفیت زندگی مردم انجام دهد مورد تایید ما است
برنا: آیا از نظر شما رویکرد فعلی دولت، مثبت است؟
کمالی: با توجه به اتفاقاتی که درحال رخ دادن است ارزیابی در این خصوص ندارم اما اگر در جهت برقراری صلح حرکت می‌کنند حتما از آن استقبال و حمایت می‌کنم؛ هر حرکتی که دولت در جهت کاهش تنش و بهبود وضعیت مردم انجام دهد مورد تایید ما است.
نتایج سفرها را باید در آینده ارزیابی کنیم
برنا: کمی وارد سیاست داخلی شویم و به موضوع سفرهای استانی رئیس جمهور اشاره کنیم، شما حتما در جریان بازدیدهای میدانی هستید؛ ارزیابی شما در این خصوص چیست؟
کمالی: من ارزیابی راجع به این ندارم اما اگر متعاقب حرکت رئیس جمهور و بازدید ایشان، ایرادات و اشکالات که وجود دارد برطرف شود طبیعتا موثر و خوب است اما اگر بعد از سفرها نامه‌ها و مشکلاتی که مردم مطرح می‌کنند در دستگاه‌های مختلف رسوب کند و حاصلی نداشته باشد قطعا سفرها را باید بی نتیجه بخوانیم اما مسئله این است که باید نتایج آن را در آینده بررسی کنیم و الان برای ارزیابی زود است.
روسای جمهور آینده از چهره‌های شناخته شده فعلی نخواهند بود
برنا: آیا از بحث دولت سایه و اقدامات آقای روحانی باخبر هستید؟
کمالی: نه من اطلاع ندارم؛ احتمالا این موضوع را اصولگراها درست کردند، اما بعید می دانم آقای روحانی دیگر زمینه‌ای برای بازگشت داشته باشد.
برنا: یعنی فکر می‌کنید عرصه سیاست را عملا رها کرده‌اند؟
کمالی: ایشان هشت سال مدیریت کردند و خدماتی که میخواستند ارائه بدهند دادند و کارهایی که میخواستند انجام بدهند انجام دادند و من فکر می‌کنم که روسای جمهور آینده افراد دیگری هستند و از چهره‌های شناخته شده و مطرح فعلی نخواهند بود.
اصلاح‌طلبی را نمی‌توان به گروه یا شخص خاصی محدود کرد
برنا: آقای خاتمی این اواخر به نهادهای مختلف گفتند که قصد کنش‌گری ندارند، چه اطلاعی از این موضوع دارید؟
کمالی: اطلاعی در خصوص این موضوع ندارم هرکس راجع به اظهار نظرات خود باید صحبت کند.
برنا: اگر آقای خاتمی کنش‌گری نداشته باشند، اصلاح‌طلبان بعد از ایشان چه ملجا ای خواهند داشت؟
کمالی: اصلاح طلبی در حقیقت یک فکر است و به نظر من نمی‌توان آن را به گروه یا شخص خاصی محدود کرد؛ جریان اصلاح طلبی یک فکراست ومطابق همان حرف امام معصوم که می فرمایند کسی فردایش مثل امروزش باشد زیانکار است که یعنی ما باید مدام در حال اصلاح کردن باشیم و همه چیز را جهت بهبود حرکت دهیم و این جریان همیشه در حرکت است و هیچکس نمی‌تواند آن را متوقف کند. همچنین دنیا همواره به سمت اصلاحات بوده است و من فکر می‌کنم همه کسانی که دلسوز نظام هستتند نمی‌توانند اصلاح‌طلب نباشند مگر کسی که بگوید من نمی‌خواهم اصلاح کنم و در اینجا این سوال به وجود می‌آید که آیا پس می‌خواهی ویران کنی؟ من فکر می‌کنم اصلاح‌طلبی متعلق به هیچکس نبوده و در حقیقت جریان فکری در جامعه است که همیشه ادامه داشته و نمی‌تواند متوقف شود.
موسوی فقط اظهار نظر کرده است!
برنا: به موضوع نامه آقای موسوی اشاره کنیم، موضع شما و حزبتان در خصوص آن چیست؟
کمالی: من شنیدم که در این خصوص نامه‌ای نوشته شده اما آن را نخواندم، در حال حاضر مشاهده می‌کنیم همه رسانه‌ها وقت و تمرکز خود را روی این نامه گذاشته‌اند؛ اما مسئله این است که فقط یک شخصیت سیاسی اظهار نظر کرده و هرچیزی هم که باشد یک نفر می‌تواند جواب آن را داده و تشخیص بدهد که خوب یا غیر منطقی است؛ باید یاد بگیریم که باهم گفت‌وگو کنیم، دیالگتیک داشته باشیم که یعنی جدل منطقی یعنی مجادله کنیم اما با منطق. اجازه بدهیم مردم هم در موضوعات نظر بدهند و باید گفت‌وگوی اجتماعی صورت گیرد و یک سویه صحبت نشود زیرا یک سویه صحبت کردن کار سخنرانان است.
اولین شاخصه تمدن، گفت‌وگو کردن است
برنا: نظر شما با نظر ایشان که علیه سردار همدانی صحبت کردند، موافق است یا مخالف؟
کمالی: آقای همدانی انسان محترمی بودند و خدماتی نیز به کشور داشتند اما در این بین ممکن است 4 تا اشتباه نیز کرده باشند زیرا شهادت به این معنا نیست که همه اشتباهات شخص پاک و درست می‌شود و ما راجع به هرچیزی باید یاد بگیریم که بگوییم و بشنویم یک طرفه صحبت کردن کار کسانی است که بر منبر می‌روند و اگر کسی چیزی هم بگوید می‌شود اخلال در جلسه ایجاد کردن. اصل گفت‌وگوهای سیاسی این نیست که هرکس هرچیزی گفت ما باید بپسندیم و هرکسی حتی آقای خاتمی، هاشمی و روحانی شاید نظراتی داشته باشند که من مخالف آنها باشم و باید اختلاف نظرها را با گفت‌وگو حل کنیم؛ زیرا اگر فکر می‌کنیم به تمدن رسیده‌ایم باید بدانیم که اولین شاخصه تمدن، گفت‌وگو کردن است.
آرامش جامعه با نگاه ناشی از ترس حاصل نمی‌شود
برنا: مسئله این است که ایشان بعد از مدت‌ها آمده‌اند و یک تک نامه‌ای منتشر کرده‌اند. ایشان خودشان میتوانند نظرات خود را به دور از توهین و به صورت محترمانه و دموکراتیک بیان کنند.
کمالی: یعنی الان از بین این تعداد سخنور و دانشمند و فیلسوف که همه آزاد هستند و دسترسی به تکنولوژی و شبکه‌های اجتماعی دارند یک نفر وجود ندارد که بتواند پاسخ این شخص که در حصر است و به قول شما مشخص نیست این حرف را زده یا خیر را بدهد که درحال حاضر از سیستم ساکت شو در مقابل آن استفاده می‌کنید. درست این است که جواب او را بدهید البته من اشاره کردم که اصلا آن را نخواندم چون همه آدم‌ها آنقدر وقت ندارند که همه مطالب را بخوانند.
برنا: اما موضع جبهه اصلاحات در کل چیست؟
کمالی: این را می توانید از رئیس جبهه اصلاحات سوال کنید ولی به نظر من به جای این مسئله دنبال این فرمول باشیم که بتوانیم با هم گفت و گوی مسالمت آمیز داشته باشیم؛ چرا مدام مجادله کنیم؟ اگر یک نفر مخالف موضوعی است نباید مانعش شد یا به آن پرخاش کرد بلکه افرادی که مسائل اجتماعی و سیاسی را درک می‌کنند با او گفت‌وگو کنند و پاسخش را بدهند.
اگر خواستار آرامش در جامعه هستیم باید بدانیم که این آرامش با نگاهی که ناشی از ترس باشد حاصل نمی‌شود. اگر نظر کسی را نپسندیدیم که نباید او را خفه کنیم، ما حتی اگر نظرات یکدیگر را نمی‌پسندیم باید سعی کنیم با گفت‌وگو و به دور از خشونت یکدیگر را قانع کنیم در این شرایط است که آرامش به وجود میاید در حال حاضر خشونت حتی در رفتارهای اجتماعی ما نیز دیده می‌شود گویی ما افراد را به عدم تحمل تعلیم می‌دهیم که این ایراد دارد و درست نیست.
باید اصلاح ساختار اقتصادی انجام شود
ما، مسئولین و همه رسانه‌ها باید درحال حاضر به فکر اقتصاد کشور باشیم. شما می‌گویید پول‌های کشور برگشته است پس چرا تغییری در معیشت مردم و بهبود زندگی آنها ایجاد نشده است؟
برنا: صرف کسری بودجه دولت قبل می‌شود.
کمالی: کسری بودجه‌ها عنوان این موضوع است. اگر دولت قبل جوابی در این خصوص به شما بدهد ممکن است شما نپسندید.
برنا: برای مثال آقای همتی رئیس سابق بانک مرکزی درخواست مناظره را قبول نمی‌کنند!
کمالی: هم اکنون میزان اسکناسی که روزانه چاپ می‌شود وحشتناک است اما من نمی‌خواهم وارد مسائل جناحی شوم. ما فقط باید به این موضوع توجه کنیم که مردم دچار مشکل در معیشتشان هستند؛ من روز نخست نیز به آقای رئیسی گفتم که باید اصلاح ساختار اقتصادی صورت گیرد تا وضع مردم بهبود یابد و در این بین ما نباید تفکیک بندی کنیم هر دولتی که باشد اعم از اصلاح طلب یا اصولگرا باید اصلاح ساختار اقتصادی انجام دهد، ما باید کنار یکدیگر در جهت حل مشکلات مردم تلاش کنیم.
در دولت روحانی شاهد هیچ اصلاحی در بخش ساختار اقتصادی نبودیم
برنا: شما حتما در جلسه رئیس جمهور با فعالین سیاسی حضور داشتید، آنها را چطور دیدید؟
کمالی: جلسه رئیس جمهور با فعالین سیاسی یک جلسه بود که در آن جلسه من تمام نکاتی که در خصوص مشکلات مردم، مسائل اقتصادی و چگونگی حل آنها به نظرم می‌رسید، گفتم که ایشان نیز با روی خوش با این مسئله روبه رو شدند اما بحث کسانی که این جلسات را ضبط و پیاده می‌کنند جدا است و همچنین زمانی که آقای روحانی روی کار آمد و در جلسه‌ای که با احزاب و گروه‌های سیاسی داشتند من یک ربع ساعت در خصوص اصلاح ساختار اقصادی و لزوم بازگشت به اقتصاد مزیتی و رقابتی صحبت کردم و در آن جلسه نیز من همه نکاتی که به نظرم می رسید خطاب به ایشان گفتم که بعد از اتمام صحبت‌های من هیچ چیزی نگفتند و از صحبت‌های من عبور کردند که در آینده و در هشت سال دولتشان شاهد هیچ اصلاحی در این بخش‌ها نبودیم.
مشکلات اقتصادی با برجام حل نمی‌شود
من در جلسه آقای رئیسی با فعالین سیاسی نیز در خصوص اصلاح ساختار اقتصادی صحبت کردم زیرا در اگر همه سرمایه‌های دنیا را در اقتصاد ما بریزند از بین می‌رود زیرا فرمول غلط است و مانند یک سطلی بوده که ته آن باز است و این اقتصاد غلط با برجام نیز حل نمی‌شود چون برجام یک سری موانع را از سر راه بر می‌دارد اما فرمول اقتصادی ما را درست نمی‌کند چون اقتصاد ما مزیتی و رقابتی نیست و بر فروش ذخایر و بهره‌برداری از سرمایه‌های ملی استوار بوده که این اقتصاد قابل دوام نیست.