لینک خبر در حافظه موقت کپی شد.
در روزهای گذشته تصاویری از پرسش‌های مسابقه تلویزیونی «محیا» با موضوع احکام اسلامی در شبکه دو، در شبکه‌های اجتماعی منتشر و جنجالی شده است. در این پرسش‌ها، مسائلی مانند حکم لایک کردن تصویر زن بی‌حجاب در شبکه‌های اجتماعی، ابراز عشق و علاقه به نامحرم در فضای مجازی و مسائلی از این دست دیده می‌شود. بعضی منتقدان معتقدند این شیوه آموزش احکام، می‌تواند به ضد خود تبدیل شود و بعضی دیگر نیز آن را در شرایط التهاب کنونی جامعه بر سر مسائل اجتماعی، به صلاح نمی‌دانند. در عین حال بعضی نیز با این برنامه و پرسش‌های آن موافق‌اند. درباره پرسش‌های جنجالی مسابقه «محیا» و حواشی بر سر آن‌ها با حسین نصیری تهیه‌کننده برنامه گفت‌وگویی کردیم که در ادامه می‌خوانید.
سوالات وایرال‌شده برنامه‌تان را دیده‌اید؟ نظرتان چیست؟
اتفاقی است که افتاده و نظر خاصی در این‌باره ندارم. چون بنای ما دامن زدن به چنین مسائلی نیست. در هر قسمت از برنامه «محیا» حدود 20 حکم شرعی بررسی می‌شود و بعد از پخش ده‌ها قسمت و به رغم حساسیت مباحث فقهی، این اولین‌بار است که چنین مسئله‌ای ایجاد شده و این خود نشانه آگاهی دست‌اندرکاران «محیا» راجع به چگونگی مطرح کردن احکام شرعی در قالبی روزامد است. اکنون هم به نظر من ایجاد این حاشیه به دلیل همزمانی پخش برنامه با مسائل جاری کشور است که حساسیت‌ها را افزایش داده است.
بالاخره بعضی از سوالات واکنش‌های منفی درست کرده.
گمان می‌کنم این مسئله غیرطبیعی نباشد. یعنی همیشه عده‌ای هستند که به هر چیزی معترض‌اند و ما به دلیل این که حساسیت آن‌ها را درک کنیم، نمی‌توانیم از هر چیزی دست برداریم. اگر بنا به همراهی با جو غالب جامعه باشد، خب هر حکم فقهی می‌تواند اعتراض عده‌ای را در پی داشته باشد. چاره این است که یا کلا چنین برنامه‌ای ساخته نشود یا این که با کمترین اصطکاک بتوانیم مفاهیم دینی را به مخاطب انتقال دهیم.
مثلا یک انتقاد این است که می‌گوید بعضی از سوالات، به جای ترویج احکام، ممکن است برعکسش اتفاق بیفتد و مخاطب را از دین دلزده کند.
بله، ممکن است. خیلی چیزهای دیگر هم ممکن است مخاطب را از دین دلزده کند. مثلاً این که باید صبح ساعت 5:30 0 بیدار شویم و نماز بخوانیم، ممکن است خیلی آدم‌ها را از دین اسلام دلزده کند، نمی‌کند؟ این هم مثل همان. حالا من وظیفه دارم که نگویم باید صبح بیدار شویم و نماز بخوانیم؟
حرف قابل تأملی است.
اصلا بخشی از وضعیت فعلی جامعه ما، نتیجه همین‌طور فکر کردن‌هاست که بگوییم طرح بعضی چیزها، آدم‌ها را از دین دلزده می‌کند. آدمی که با این چیزها از دین زده می‌شود، دین را اشتباهی انتخاب کرده است. اشتباه فهمیده که این دین چیست. دین می‌گوید آدم دربرابر خانواده و محیط اجتماعی وظایفی دارد.
به طور کلی شما سعی می‌کنید سوالات را طوری طراحی کنید که واکنش‌های منفی درست نکند؟
صد درصد. خیلی تلاش می‌کنیم. ما چند هزار محتوا ارائه کردیم. وضعیت سیاسی فعلی باعث این واکنش‌ها شده است. می‌دانستید مشابه همین سوال قبلا پخش شده است؟
نه نمی‌دانستم.
اتفاقا خیلی‌ها هم از آن تشکر کردند اما این که خوش‌سلیقگی به کار ببریم تا جذاب‌تر باشد، حرف دیگری است و می‌توان درباره آن حرف زد.
به نظر شما این پرسش‌ها جزو همان خوش‌سلیقگی نیست؟
می‌تواند باشد. به نظرم این را می‌شد که بهتر کار کرد، اما در فرایند پخش تلویزیونی هم مسائلی هست که نمی‌توانم زیاد توضیح بدهم. در «محیا» سوالات خیلی پیچیده‌تر از این درباره حضانت، ولایت شوهر بر زن، ارث و... پخش شده و واکنش‌های مثبتی هم داشته که اگر در شرایط الان پخش شود، می‌تواند حساسیت‌برانگیز باشد و من هم قبول دارم. اکثر کسانی که درباره این مسئله حرف می‌زنند، درباره یک قاب تصویر سخن می‌گویند و برای آن می‌خواهند کل شهر را آتش بزنند! در حالی که حتی توضیحات حجت‌الاسلام روح‌بخش را بعد از آن پرسش در برنامه، ندیده‌اند. من این اعتراض را رد نمی‌کنم، اما این اعتراض می‌تواند درباره خیلی چیزهای دیگر هم باشد.
به نظر شما آیااصلا این اعتراض‌ها مهم است؟
مهم است، اما معمولا چون تلویزیونی‌ها با طیف گسترده‌ای از مخاطب با سلایق و نظرات متفاوتی مواجه‌اند، همیشه در معرض اعتراض‌اند. اگر برنامه را ساعت 9 شب پخش کنیم، یک عده می‌بینند و اگر 10 شب پخش شود، عده‌ای دیگر تماشا می‌کنند. من از 162 و جاهای دیگر همه بازخوردها را می‌گیرم. بعضی وارد است و عمل می‌کنم و بعضی هم وارد نیست.
همین نظرات برای برنامه «محیا» چقدر مثبت و چقدر منفی است؟
می‌توانم بگویم برای برنامه ما، در حالی که یک سال است پخش می‌شود، ما بازخورد منفی نداشتیم. البته بازخوردهای این اتفاق اخیر هم هنوز به دست من نرسیده، چون فرایند آن طول می‌کشد. ضمنا کسی که اعتراض دارد، به 162 زنگ نمی‌زند؛ چراکه آدم‌ها با هم فرق می‌کنند. من به صورت تجربی می‌دانم که چه اتفاقی خواهد افتاد. کسی که واکنش مجازی نشان می‌دهد، به 162 تماس نمی‌گیرد، مگر این که مثلا یک سلبریتی مردم را دعوت کند با 162 تماس بگیرند و به برنامه‌ای انتقاد کنند. مخاطب «محیا» آدم‌هایی‌اند که به دین، به عنوان یک راهکار و الگوی زندگی نگاه می‌کنند. مخالفان برنامه در فضای مجازی، همین یک فریم را می‌بینند، حرف تندی می‌زنند و می‌روند. آن‌ها اصلاً خودشان را مخاطب ما نمی‌دانند.
آیا شما خودتان را موظف می‌دانید که طوری برنامه بسازید که این چنین مخاطبی، چنین فرصتی نداشته باشد که فحش بدهد و برود؟
این مخاطب که به هر حال فحش می‌دهد و می‌رود. به روزنامه شما کم فحش می‌دهند؟
شاید نه، اما ما سعی می‌کنیم محتوا را طوری بنویسیم که اگر یک جمله‌اش را درآوردند و در فضای مجازی منتشر کردند، مایه فحش نشود.
می‌دانید که این امکان‌پذیر نیست، اما به هر حال ما سعی‌مان را می‌کنیم. ما با مخاطب توده مواجه نیستیم. کسی که فکر می‌کند با مخاطب توده مواجه است، متعلق به 80 سال پیش است، نه الان. مسائل زیادی مثل مشکلات اقتصادی، خانوادگی و... روی بازخورد محتوای رسانه‌ای تأثیر دارد. همه آدم‌ها یک‌شکل نیستند، اما ما سعی‌مان را می‌کنیم. همین هم است که شما بعد از یک سال به من زنگ زدید. الان مدت زیادی از شروع «محیا» گذشته است، در حالی که من خیلی زودتر منتظر این اتفاقات بودم. این نشان می‌دهد که ما کارمان را خوب انجام دادیم که بعد از یک سال این اتفاق افتاد.
نویسنده: مصطفی قاسمیان