سامانه سیاق یا همان سامانه یکپارچه احکام قضایی یکی از پروژه های مهم بانک مرکزی در حوزه فناوری های نوین است که با همکاری مشترک این بانک و قوه قضاییه به انجام رسیده و امروز با حضور رییس کل بانک مرکزی، رییس قوه قضاییه و وزیر دادگستری در بانک مرکزی رونمایی شد.

سامانه سیاق چه کاربردهایی دارد؟

مامویت اصلی سامانه سیاق انتقال سیستمی احکام صادره دادگاه‌ها به بانک مرکزی و پخش آن‌ها در شبکه بانکی و در نهایت جمع آوری اقدامات مرتبط با حکم قضایی در بانک‌های کشور و اطلاع به مرجع صادر کننده حکم است؛ این سامانه تسریع زیادی در ابلاغ و اجرای احکام قضایی صادره برای بانک‌ها ایجاد کرد.

بانک مرکزی با هدف تسریع و تسهیل در اجرای احکام قضائی در شبکه بانکی و احقاق حقوق شاکیان محق مالی و همچنین دستیابی سریع و آسان و باکیفیت مردم به خدمات بین دستگاهی، با همکاری قوه قضائیه و شبکه بانکی مبادرت به ایجاد سامانه یکپارچه احکام قضائی (سیاق)کرده تا با بهره گیری از این سامانه، ابلاغ و اجرای احکام قضایی در شبکه بانکی به صورت برخط و لحظه‌ای انجام شود.

به بیانی ساده‌تر اگر حکم دادگاه به نفع شخصی صادر شود و نیاز باشد شناسایی اموال فرد محکوم برای مسدودی اموال انجام شود، با کمک این سامانه (که در اختیار قاضی است)‌ می‌تواند با عبور از بروکراسی‌های اداری و کاغذ بازی، بسیار سریع‌تر از گذشته به حقوق قانونی خود برسد.

گسترش تعاملات الکترونیکی بین نظام بانکی و دستگاه‌های قضائی

با بهره گیری از سامانه سیاق از این پس با حذف مکاتبات کاغذی و دیوان‌سالاری بین دستگاهی و از طریق گسترش تعاملات الکترونیکی بین نظام بانکی و دستگاه‌های قضائی، تمام مراحل شناسایی حساب‌ها توسط مرجع قضایی، استعلام موجودی لحظه‌ای حساب و صدور دستور مسدودی و رفع مسدودی حساب، به صورت آنلاین و در لحظه و در تمام ساعات شبانه روز قابل انجام است.

این در حالی است که پیش از بهره برداری از این سامانه، شاکیان مالی در یک بروکراسی پیچیده باید احکامی مانند مسدودی حساب را به صورت کتبی و از طریق نامه نگاری و یا در سامانه های آفلاین از مراجع قضایی به شبکه بانکی میرساندند که بر اساس آمارها در برخی موارد این بروکراسی پیچیده به یکسال اتلاف زمان می‌انجامید اما با این سامانه سرعت احقاق حق افراد به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

کاهش زمان اجرای مطالبات مردمی از ۲۰۰ روز به حداکثر ۴ دقیقه

در همین زمینه، مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی درباره رونمایی از سامانه سیاق و اثرات آن می‌گوید: این سامانه نتیجه تلاش چند ساله همکاران ماست که با استقرار آن متوسط اجرای حکم قضایی در شبکه بانکی از ۲۰۰ روز در سال ۹۴ به حداکثر ۴ دقیقه در سال ۱۴۰۲ کاهش پیدا کرده است که این امر، تاثیر به سزایی در تحقق عدالت اجتماعی، کاهش زمان رسیدگی و حصول نتیجه در پرونده های قضایی به نفع مردم و همچنین جلوگیری از عدم اجرای احکام قانونی به واسطه برداشت از حساب‌های تحت پیگرد خواهد داشت.

همچنین به گفته محرمیان، زیرساخت مدرن نرم افزاری و سخت افزاری سامانه با به هم پیوستن کل بانک‌ها در شبکه بانکی و قوه قضائیه با محوریت بانک مرکزی شکل گرفته است که ثمره این تلاش 8ساله گام بلندی در جهت تحقق عدالت قضایی، ایجاد فرصت برابر برای دسترسی آحاد مردم به خدمات در کل جغرافیای کشور و تحقق دولت الکترونیک خواهد بود.

گفتنی است سامانه سیاق که بر اساس ماده 19 و 21 نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و بند الف و ت ماده 117 قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه راه اندازی شده است، به طور متوسط سالانه بیش از 50 میلیون نفر ساعت، صرفه جویی در رسیدگی به احکام قضایی مالی را محقق خواهد نمود.