لینک خبر در حافظه موقت کپی شد.
اقدام «اشرف غني» به فرار از افغانستان با بهانه جلوگيري از خونريزي در سخت‌ترين شرايط اين کشور، او را حتي از زمان حضورش در قدرت هم نامحبوب‌تر کرده و طيف‌هاي مختلف مردم افغانستان و حتي برخي از مقام‌هاي دولتش خواستار بازداشت و محاکمه وي به جرم خيانت هستند.
دولت غني که با ادعاي از بين بردن فساد دولتي ريشه‌دار در افغانستان و بازسازي اين کشور روي کار آمده بود، خودش قرباني همين فساد شد و طنز تلخ ماجرا اين که بنابر گزارش‌ها، وي با چمدان‌هاي پُر پول فرودگاه کابل را به مقصدي نامعلوم ترک کرد.
او که خود را از برجسته‌ترين کارشناسان جهاني در زمينه مسائل کشورهاي شکست‌خورده مي‌دانست و به آن مفتخر بود، منفعلانه شاهد فروپاشي دولتش بود که در آخرين سال‌هاي رياست‌جمهوري وي ابتدا از مذاکرات بين واشنگتن و طالبان که راه را براي روي کار آمدن دوباره طالبان در اين کشور و خروج ايالات متحده از آن باز کرد، کنار گذاشته شد و سپس توسط متحدان آمريکايي خود براي آزاد کردن پنج هزار زنداني طالبان تحت فشار قرار گرفت تا زمينه را براي مذاکرات صلح بين‌الافغاني آماده کند که هرگز نتايج آن به مرحله اجرا نرسيد.
طالبان هم غني را به دليل پيشينه و عملکردش عنصري «دست‌نشانده» مي‌دانستند و حاضر به طرف شدن با وي نبودند. او که ديگر در ماه‌هاي پاياني زندگي خود در کاخ رياست‌جمهوري از اهرم چنداني برخوردار نبود، با نطق‌هاي تلويزيوني انتقادي سعي مي‌کرد اين ديد را عوض کند، اما اين اقدام تاثير چنداني در بهبود وجهه وي نداشت.
رئيس‌جمهور ۷۲ ساله افغانستان که او را خيال‌انديش، جوشي و پرتوقع توصيف مي‌کنند، در مصاحبه‌اي که حدود سه ماه و نيم پيش با شبکه تلويزيوني «پي‌بي‌اس» آمريکا کرده بود و در روزهاي گذشته بعد از فرارش در شبکه‌هاي اجتماعي بازنشر شده، ادعا کرده که نيروهاي خود را رها نمي‌کند.
اشرف غني در اين مصاحبه مي‌گويد: من فرمانده کل قوا هستم، مردم خود را رها نخواهم کرد، نيروهاي خود را رها نخواهم کرد، حاضرم براي کشورم بميرم.
«جورج پاکر» خبرنگار آمريکايي درباره غني به راديو ملي آمريکا گفت: او مدير خُرد بود. خلق و خوي وحشتناکي داشت. همه افراد در قدرت را که نياز داشت کنار خود نگه دارد، از خود دور کرد. به نوعي، کشوري را اداره مي‌کرد که در ذهن او وجود داشت. آنقدر از خود مطمئن بود و در غرور و استعدادش چنان منزوي بود که هرگز نتوانست کشور را با خود همراه کند. او هرگز نتوانست کشوري را که در سر داشت، اداره کند و در پايان، تنها بود.
غني از تولد در افغانستان تا تحصيل در آمريکا
محمد اشرف غني احمدزي متولد ۱۹۴۹ از قوميت احمدزي پشتون در ولايت «لوگر» در شرق افغانستان است که پس از رسيدن به مقام رياست‌جمهوري، پسوند احمدزي را از نام خود حذف کرد. غني در خانواده‌اي که گفته مي‌شود پدرش کارمند حمل و نقل بود، رشد کرد و بعد از گذراندن تحصيلات ابتدايي و بجز يک دوره تبادل دانشجو که در آمريکا گذراند، ديپلم خود را در کابل گرفت؛ او که در ابتدا مي‌خواست حقوق بخواند، رشته خود را به انسان‌شناسي فرهنگي تغيير داد و مدرک کارشناسي خود را از دانشگاه آمريکايي در بيروت اخذ کرد.
او در دهه ۱۹۷۰ هنگام تحصيل در لبنان با رولا همسرش آشنا شد و با اين دختر لبناني مسيحي ازدواج کرد و از او دو فرزند با نام‌هاي مريم و طارق دارد که در آمريکا به دنيا آمده‌اند و کل اعضاي خانواده شهروند آمريکا محسوب مي‌شوند.
اشرف غني قبل از تدريس در ايالات متحده در زمان اشغال افغانستان توسط شوروي در دهه ۱۹۸۰، در دانشگاه کلمبيا در شهر نيويورک به ادامه تحصيل پرداخت و مدرک دکتري خود را اخذ کرد.
او تقريباً ربع قرن را در خارج از افغانستان طي دهه‌هاي پرآشوب حکومت شوروي، جنگ داخلي و سال‌هاي قدرت طالبان گذراند. در آن دوره، وي به عنوان يک دانشگاهي و استاد در ايالات متحده بخصوص دانشگاه «جانز هاپکينز» فعاليت داشت و بعداً با بانک جهاني و سازمان ملل در شرق و جنوب آسيا همکاري کرد.
چند ماه پس از حمله آمريکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱، وي از سمت‌هاي بين‌المللي خود کناره‌گيري کرد و به کابل بازگشت تا مشاور ارشد «حامد کرزي» رئيس‌جمهور تازه تعيين شده شود.
وي در سال ۲۰۰۲ به عنوان وزير دارايي افغانستان فعاليت کرد، اما با کرزي به اختلاف خورد و در سال ۲۰۰۴ از اين سمت استعفا و به سمت رياست دانشگاه کابل منصوب شد. در سال ۲۰۰۹، غني نامزد رياست‌جمهوري افغانستان شد، اما با کسب حدود چهار درصد از آراي ملي، چهارم شد.
در شرايطي که بر اساس قانون اساسي افغانستان کرزي نمي‌توانست براي سومين دوره رئيس‌جمهور شود، غني دومين مبارزات انتخاباتي موفق خود را در سال ۲۰۱۴ آغاز کرد. او در سال ۲۰۱۹ هم دوباره انتخاب شد.
دوره‌هاي رياست‌جمهوري غني با نزاع داخلي به ويژه با «عبدالله عبدالله» رقيب اصلي وي در انتخابات ۲۰۱۴ و ۲۰۱۹ همراه بود. در سال ۲۰۱۴ اتهامات تقلب گسترده بود و سازمان ملل مجبور شد شمارش مجدد شتابزده‌اي را ترتيب دهد؛ اما هنگامي که اين امر بي‌نتيجه ماند، «جان کري» وزير وقت امور خارجه ايالات متحده در زمينه تقسيم قدرت نقش ميانجي را ايفا کرد؛ ترتيباتي که پرتنش و تفرقه‌افکن از کار درآمد.
در انتخابات سال ۲۰۱۹ هم کميسيون انتخابات محمد اشرف غني را پيروز اعلام کرد، اما عبدالله عبدالله نتيجه را نپذيرفت و خود را برنده اعلام کرد. سپس هر دو مراسم تحليف برگزار کردند. عبدالله مدعي بود که در انتخابات به سود غني تقلب صورت گرفته و در غير آن صورت يا انتخابات به دور دوم مي‌رفت يا او پيروز انتخابات بود. سرانجام بعد از پنج ماه، با ميانجيگري آمريکا و حامد کرزي موافقت‌نامه‌اي ميان دو رقيب سياسي امضا شد و جنجال‌ها پايان يافت.
غني در دوران رياست‌جمهوري خود موفق شد نسل جديدي از جوانان تحصيل‌کرده افغان را در مناصب ارشد در زماني که کريدورهاي قدرت افغانستان در دست تعداد انگشت‌شماري از نخبگان قرار داشت، منصوب کند. اما وعده‌هاي بزرگ وي در خصوص مبارزه با فساد گسترده دولتي، اصلاح اقتصاد و تبديل اين کشور به قطب تجاري منطقه‌اي بين آسياي مرکزي و جنوبي، هيچگاه عملي نشد.
سلطه طالبان بر کابل و فرار اشرف غني
به نظر مي‌رسيد اشرف غني در هفته‌هايي که طالبان در حال پيشروي و سلطه بر مناطق مختلف افغانستان بودند، در شوک و تکذيب به سر مي‌برد و در اين مدت هيچ بيانيه‌اي علني درباره اين تحولات نداد و در هيچ کنفرانس خبري‌اي هم شرکت نکرد.
او روز شنبه ۲۳ مرداد، يک روز قبل از تسلط طالبان بر کابل و در حالي که استان‌هاي افغانستان يکي يکي بدون دردسر به دليل عدم مقاومت ارتش و نيروهاي امنيتي به تصرف طالبان درمي‌آمدند، در ويدئويي کوتاه از نيروهاي امنيتي افغانستان تمجيد و اعلام کرد که آن‌ها از پايمردي لازم براي پيروزي برخوردارند! اما در شرايطي که همه منتظر اعلام استعفاي وي بودند، گفت که مشورت‌هاي گسترده در داخل دولت با بزرگان و رهبران سياسي، نمايندگان اقشار مختلف مردم افغانستان و همکاران بين‌المللي اين کشور درباره تحولات جريان دارد.
اين اظهارات وي در شرايطي مطرح شد که يک روز بعد و در حالي که کابل در محاصره طالبان بود، رسانه‌ها از فرار وي خبر دادند. با خروج غني از کابل نيروهاي طالبان بدون هيچ درگيري وارد پايتخت افغانستان شدند و کنترل کل کشور را در دست گرفتند.
رسانه‌ها در ابتدا گزارش دادند که اشرف غني، «حمدالله محب» مشاور امنيت ملي و «فضل‌محمود فضلي» رئيس اداره امور رياست‌جمهوري افغانستان از کابل به دوشنبه پايتخت تاجيکستان رفته اما مقصد نهايي آن‌ها تاجيکستان نيست. در خبرهاي بعدي گفته شد که غني از آنجا به ازبکستان رفته است. اما وزارت امور خارجه تاجيکستان اطلاعات درباره اين که رئيس‌جمهور افغانستان از طريق اين کشور به کشور سوم پرواز کرده را تکذيب کرد.
برخي منابع خبري سپس ادعا کردند، اشرف غني در عمان حضور دارد و احتمالاً راهي آمريکا مي‌شود. رسانه‌هاي افغانستاني در خصوص جزئيات فرار وي نوشتند در جريان اين اقدام، بيشتر محافظان ويژه رئيس‌جمهور از کاخ رياست‌جمهوري اخراج و به وزارت دفاع اين کشور فرستاده شدند.
بر اساس گزارش کابل نيوز، اشرف غني قبل از فرار، به پرسنل گارد رياست‌جمهوري دستور داده بود که به وزارت دفاع بروند و امنيت را تأمين کنند زيرا او براي سخنراني به آنجا خواهد رفت. بنابراين تعداد کمي از نيروهاي او در قصر باقي ماندند، وي سپس درخواست بالگرد کرده و براي فرار راهي فرودگاه مي‌شود. همچنين گفته مي‌شد اشرف غني سعي داشت سه خودرو مملو از دلار را قاچاق کند.
با گذشت چهار روز از فرار اشرف غني و گمانه‌زني‌هاي رسانه‌اي درباره محل حضور وي، يک رسانه افغان اعلام کرد که رئيس‌جمهور فراري افغانستان در ابوظبي پايتخت امارات حضور دارد.
غني سپس در پيامي فيس‌بوکي اين مسئله را تاييد کرد و در توجيه فرار خود افزود: مسئولان امنيتي به من خبر داده بودند که توطئه جاني در کمينم بوده و جنگجويان طالبان در اطراف دروازه‌هاي ارگ بودند. نمايندگان بين‌المللي به من گفته بودند که اگر نروي، اوضاع خراب مي‌شود و افغانستان مانند سوريه و يمن مي‌شود. من مجبور شدم از کشور خارج شوم.
غني درباره خروج دلار از افغانستان نيز گفت: من هيچ چيزي با خود خارج نکردم. حتي با چبلي (دمپايي‌هايم) خارج شدم و وقت نکردم کفش بپوشم. من حتي کتاب‌هايم که سرمايه‌هاي معنوي من هستند را نتوانستم با خود ببرم. خارج کردن پول از افغانستان توسط من دروغ است. خروج من از کابل سبب شد که وضعيت کابل خراب نشود.
غني در پايان مدعي شد: من قصد فرار و جلاوطني ندارم. فعلا در امارات هستم تا از خونريزي جلوگيري شود و در حال مشورت هستم تا دوباره به افغانستان بازگردم.
واکنش‌ها به فرار اشرف غني
خبر فرار غني همراه با چند صد ميليون دلار پول نقد، به‌‌صورت گسترده در ميان کاربران افغان شبکه‌هاي اجتماعي بازتاب يافت و شهروندان خشمگين افغانستاني با راه انداختن کارزاري با هشتگ«#InterpolArrestGhani» از جامعه جهاني و پليس اينترپل خواستند اشرف غني را بازداشت کنند.
بسياري از رهبران سياسي افغانستان هم خروج مخفيانه غني را شرم‌آور و تحقيرآميز خوانده و گفتند که وي با سرنوشت جمعي ميليون‌ها نفر قمار کرده است.
«عبدالله عبدالله» رئيس شوراي عالي مصالحه ملي افغانستان در يکي از اولين واکنش‌ها به فرار اشرف غني از اين کشور گفت رئيس‌جمهور سابق افغانستان کشور را در شرايط سخت ترک کرد و خداوند براي او محاسبه کند.
«محمدظاهر اغبر» سفير افغانستان در تاجيکستان گفت که اشرف غني و مقام‌هاي ديگر دولتش که همراه او خارج شدند، بايد به اتهام سرقت بيت‌المال توسط پليس اينترپل بازداشت شوند.
سفير افغانستان در تاجيکستان در اظهارنظري ديگر گفت هيچ يک از معاونان غني نمي‌دانستند رئيس‌جمهور برنامه فرار از کشور را دارد و وي از مردم کشورش دزدي کرد و پا به فرار گذاشت.
حامد کرزي رئيس‌جمهور پيشين افغانستان هم در واکنش به فرار مخفيانه غني، گفت که براي وي متأسف است.
«صلاح‌الدين رباني» رهبر حزب جمعيت اسلامي افغانستان گفت که فرار تحقيرآميز و شرم‌آور غني، به طرز قابل ملاحظه‌اي شبيه فرار ايالات متحده آمريکا از افغانستان است. وي در توضيح اين مسئله گفت: «دزدکي، در تاريکي شب و خيانت به يک ملت، چيزي است که ما يک هفته پيش در بگرام (مهمترين و بزرگترين پايگاه سابق نيروهاي آمريکايي در افغانستان) شاهد آن بوديم. اگر در آن زمان او را با خود برده بوديد، بسيار کم‌هزينه بود.»
جمهوري‌خواهان کميته نظارت مجلس نمايندگان آمريکا هم که در روزهاي گذشته منتقد سرسخت نحوه خروج دولت بايدن از افغانستان بوده‌اند، از دادستان کل ايالات متحده خواستند تا درباره گزارش‌ها مبني بر فرار غني به امارات عربي متحده با کيف‌هاي محتوي ۱۶۹ ميليون دلار از کشور افغانستان تحقيق کند.